Elektronik sigara daha mı (az) zararlı?
Elektronik sigaraların 2007 yılında ilk piyasaya sunulmasındaki pazarlama stratejisi sigarayı bırakma aracı olarak kullanılabilecekleri yönündeydi. Ama FDA ve benzeri ciddi sağlık kuruluşlarının hiçbirinden bu yönde bir ruhsat alamamışlardır. Görünüşü sigaraya benzer, kullanıcının nikotin dumanını içine çekmesini sağlayan bataryalı bir cihazdır. Özellikle gençlerin ilgisini çekecek şekilde, meyveli, tatlı, alkollü seçenekleri ile pazarlanmaktadır. Alışveriş merkezlerinde ve internette satışı yaygın olduğu için gençler e-sigaraya daha kolay ulaşabilmektedir.
Gençler arasında e-sigara ürünleri, klasik sigaraya göre daha popülerdir. Yüksek okul öğrencilerinde yapılan bir çalışmaya göre e-sigara kullanımı 2015 yılında %900 artmıştır, üstelik bunların %40’ı klasik sigarayı hiç kullanmayan gençlerdir. Bunun da temel nedeni e-sigaranın daha az zararlı zannedilmesi ve maliyetinin nispeten düşük olmasıdır. Pepper ve arkadaşları tarafından yapılan bir çalışmada, genç erkeklerde e-sigara deneme oranının düşük olmasına rağmen, hakkındaki farkındalığın yüksek olduğu (%67), grubun %18’inin e-sigarayı denemeye yatkın olduğunu belirttiği ve halen sigara içenlerde ise deneyebileceğini söyleyenlerin sayısının %74’e yükseldiği saptanmıştır.
Ne zararı var?
Sigaranın içinde 7000’in üstünde toksik kimyasal madde olmasına karşın, e-sigarada bunların ne kadarının bulunduğunu, başka nelerin olduğunu, hangilerinin vücudumuza zarar vereceğini bilmiyoruz. Sigara içindeki en kuvvetli bağımlılık yapıcı madde ve toksik madde nikotindir. Bu madde e-sigara içinde de bulunur. Kan basıncını arttırır, damar tıkanması yapar, kalp krizine ve kansere neden olabilir. Ama e-sigara içindeki maddelerin uzun dönemde ne yapacağını, ne tür hastalıklara neden olacağını bilemiyoruz. Nitekim son aylarda ABD’de e-sigaranın neden olduğu gizemli bir akciğer hastalığı nedeniyle en az 6 kişinin yaşamını kaybettiği bildirilmiştir.
E-sigaralarda yer alan nikotin nedeniyle kullananlarda bağımlılık gelişmektedir. Bu bağımlılık eroin – kokain kullanımındaki kadar kuvvetli bir bağımlılıktır. Dumanını analiz eden bir çalışmada ise içeriğinde uçucu organik bileşenler ve ince partiküller de bulunmuştur. Üstelik bunların içeriklerinin tam net olmaması, kartuşları konusunda standartların eksikliği, merdiven altı – kaçak üretimlerle yüksek doz kullanılma ihtimali ve ekstra sert formlarının bulunması gibi nedenlerle tamamen kontrolsüz bir alan olarak karşımıza çıkabilmektedir.
Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) e-sigarada, sigaraya spesifik katkı maddeleri ve kartuşunda dietilen glikole rastlandığını, nikotinsiz olduğunu belirten e-sigarada nikotin bulunması gibi etiket bilgileriyle uyuşmayan içerikleri bulunduğunu açıklamıştır.
Neler yapılabilir?
ABD’de bir temyiz mahkemesi, e-sigaraların, yasada tütün ürünleri başlığı altında yer alması yönünde karar çıkarmıştır. Yine ABD’de bazı eyaletlerde satış kısıtlamaları ve dumansız hava sahası kanunlarına tabi olmaları yönünde kararlar uygulamaya konmuştur. Türkiye’de de 2013 yılında 4207 sayılı kanuna “tütün içermeyen ancak, tütün mamulünü taklit eder tarzda kullanılan her türlü nargile ve sigara tütün ürünü kabul edilir” maddesi eklenerek e-sigaralar konusunda kısıtlama getirilmiştir. Gençlere satışının yasaklanması, reklamların önlenmesi, internetten satışının yasaklanması, ünlülerin ürün hakkında reklam ve destek vermelerinin engellenmesi ve kokulu tiplerinin üretiminin mutlaka durdurulması gerekmektedir. Bunlar yapılmadığı takdirde solunum sistemimize ne tür zararlar vereceğini tam olarak bilemediğimiz bu kötü alışkanlık daha uzun yıllar sorun olmaya devam edecektir.
Sigara ile akciğer-kalp-damar hastalıkları ve kanser arasında çok kuvvetli bir ilişki vardır. Ne kadar erken sigarayı ve e-sigarayı bırakırsanız, vücudunuz o kadar çabuk kendini yenilemeyi sağlar. O nedenle doktorunuzdan sigarayı bırakma konusunda mutlaka yardım isteyiniz.
