Solunum Fonksiyon Testleri (SFT)
Solunum testleri, bir ağızlık vasıtasıyla kişiye nefes alıp-verme manevraları yaptırılarak, akciğer hacimleri ve kapasitesini rakamsal ve eğri şeklinde elde etme yöntemidir. Bu testler akciğer hastalıklarının tanısında kullanılabildiği gibi, nedeni bilinmeyen solunum sıkıntısının sebebinin belirlenmesinde, sorunların derecelendirilmesi ve tedaviye cevabın izlenmesinde de sıklıkla kullanılır. Ayrıca, meslek hastalıklarının takibi, ameliyat öncesi hastanın solunum sistem riskinin saptanması ve akciğere zararı olabilecek durumların takibinde de kullanılır.
Hastanın yaşı, cinsi, kilosu ve boyu kaydedilir, cihazda bu bilgilere göre önceden belirlenmiş normal değerler kayıtlıdır, hastanın solunum test sonuçları bu normal değerler ile karşılaştırılır. En az 3 test yapılır ve en iyi yapılmış test kabul edilir. Teknisyenin tecrübesi ve hastanın samimi bir şekilde efor sarfetmesi de testin güvenirliği açısından önemlidir.
En çok dikkat edilen değerler, zorlu vital kapasite (FVC) ve FEV1 (soluk verme hacminin ilk 1 saniyesi içinde çıkarılan hava, %) değerleridir. Bu iki ölçümün de normal değerlerin %80’inin üzerinde olması gerekir. Ayrıca, bu iki değerin birbirine oranı (FEV1/FVC) ve akım/volüm halkasının şekline göre de daha birçok hastalık ve akciğeri etkileyen durum ile ilgili yorum yapılabilir.
Solunum fonksiyon testinin yorumlanması sırasındaki en önemli karar, sorunun akciğerlerin genişliği konusunda mı, yoksa havayollarında mı olduğuna karar vermektir. Akciğerlerin genişliği konusundaki sorunlara restriktif kayıp denilir ve bu sıklıkla kas hastalıkları, göğüs duvarı hastalıkları ve sıvı-kitle gibi akciğerde yer kaplayan lezyonlarda olur, bunlarda vital kapasite (FVC) düşer. Havayolu hastalıklarına da FEV1 değerine bakılarak karar verilir ve bu da KOAH-astım gibi havayolu daralması (obstrüksiyon) ile seyreden hastalıklarda olur.
Kliniğimizde tüm bu solunum testleri en yeni cihazlarla ve tek kullanımlık malzemeler ile yapılmaktadır, anında sonuç alınmakta ve yorumu ile birlikte hastaya yazılı olarak sunulmaktadır.
Solunum hastalıklarının tanısı, takibi ve tedaviye cevabının izlenmesinde önemli katkısı olan bu testlerin, uzmanı olan kişilerce yapılması ve kullanımının yaygınlaştırılması gerekir.
Sağlıklı günler dilerim.
Prof. Dr. İrfan Uçgun
